ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (Κ.Υ.Π.) είναι μία διαρκώς εξελισσόμενη νόσος που τυπικά εμφανίζεται σε άνδρες της μέσης και της μεγάλης ηλικίας.
Η επίπτωση της νόσου εμφανίζεται συνήθως μετά τα 50 έτη ζωής.
Στην ηλικία των 60 ετών,ήδη ένας στους 2 άνδρες έχει συμπτώματα υπερπλασίας.
Στην ηλικία των 80 ετών, 9 στους 10 άνδρες έχουν συμπτώματα οφειλόμενα στον προστάτη τους.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ
Ο προστάτης είναι ένας αδένας του ανδρικού σώματος. Το μέγεθός του και το σχήμα του στους νέους άνδρες είναι παρόμοια με αυτά ενός κάστανου. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη. Μέσα από τον προστάτη περνά το αρχικό τμήμα της ουρήθρας, του σωλήνα διά μέσου του οποίου βγαίνουν τα ούρα από την ουροδόχο κύστη. Ο προστάτης παράγει ένα υγρό το οποίο αποτελεί συστατικό του σπέρματος. Τα πιο συνηθισμένα νοσήματα του προστάτη είναι η καλοήθης υπερπλασία, οι λοιμώξεις και φλεγμονές (προστατίτιδες) και ο καρκίνος.
Αριστερά: φυσιολογικός προστάτης, δεξιά: διογκωμένος/υπερπλαστικός προστάτης
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ
Καθώς ο άνδρας μπαίνει στην μέση ηλικία, ο προστάτης του αρχίζει προοδευτικά να διογκώνεται. Αυτό ίσως οδηγήσει σε πίεση στο τμήμα της ουρήθρας που αυτός περιβάλλει, συνεπώς και σε συμπτώματα που σχετίζονται με την λειτουργία της ούρησης. Αν και δεν υπάρχει απευθείας συσχέτιση του μεγέθους του προστάτη με την βαρύτητα των συμπτωμάτων, είναι ασυνήθιστο ένας μεγάλος προστάτης να μην προκαλεί πρόβλημα στην ούρηση. Δεν είναι, ωστόσο, ασυνήθιστο άνδρες με μέτρια ή και ήπια υπερπλασία προστάτη να έχουν έντονα συμπτώματα.
ΠΟΙΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ
Τα συμπτώματα είναι η συχνουρία (επιθυμία για την επόμενη ούρηση πριν περάσουν 2 ώρες από την προηγούμενη), η δυσουρία (ούρηση με προσπάθεια ή η καθυστέρηση στην έναρξή της), η νυκτουρία (αφύπνιση για ούρηση, ιδιαίτερα σε άνδρες που δεν το συνήθιζαν στο παρελθόν), η μείωση της ροής (δύναμη και ακτίνα) των ούρων, η χωρίς την θέληση του άνδρα διακοπή της ροής κατά την διάρκεια της ούρησης, η έπειξη προς ούρηση (αδυναμία αναβολής μιάς ούρησης), το αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης (η εντύπωση ότι η ούρηση διακόπηκε χωρίς η κύστη να αδειάσει εντελώς). Επίσης, ο άνδρας είναι πιθανόν να παρουσιάζει πόνο ή «κάψιμο» στην ούρηση, να έχει διπλή ούρηση (δύο ουρήσεις πολύ σύντομα η μία μετά την άλλη), ακράτεια ούρων, αιματουρία (δηλαδή παρουσία αίματος στα ούρα) και, τέλος, επίσχεση ούρων (δηλαδή πλήρη αδυναμία ούρησης). Είναι, δε, αποδεκτό ότι είναι πιθανόν ένας άντρας με υπερπλασία του προστάτη να παρουσιάζει προβλήματα και στην σεξουαλική του λειτουργία, όπως διαταραχές της στύσης και της εκσπερμάτισης.
Δεν είναι απαραίτητο ένας άνδρας να εμφανίζει όλα τα παραπάνω συμπτώματα για να τεθεί η διάγνωση. Κάποια από αυτά, έξάλλου, παρουσιάζονται και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις του ουροποιητικού και του γεννητικού συστήματος.
Επίσης, είναι γνωστό ότι την ούρηση την επηρεάζουν και άλλοι παράγοντες, και κυρίως η πρόσληψη υγρών (πόσα υγρά καταναλώνει κάποιος μέσα στην ημέρα, το τι υγρά καταλώνει, ποιές ώρες της ημέρας τα καταναλώνει).
Φάρμακα όπως τα διουρητικά, τα ανιϊσταμινικά, τα αποσυμφορητικά, τα αντικαταθλιπτικά, επίσης επηρεάζουν την ούρηση.
Το ίδιο και παθήσεις όπως π.χ. η καρδιακή ανεπάρκεια, η φλεβική ανεπάρκεια, κάποιες δυσλειτουργίες των ορμονών.
Ομοίως, και καταστάσεις όπως το άγχος και το κρύο.
ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ Η ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;
Η υπερπλασία εξ ορισμού είναι καλοήθης. Δεν είναι καρκίνος. Κάποιες φορές, όμως, ο καρκίνος του προστάτη έχει τα ίδια συμπτώματα. Επίσης, υπερπλασία του προστάτη και καρκίνος μπορεί να συνυπάρχουν.
Αν και η υπερπλασία δεν είναι η ίδια επικίνδυνη, κάποιες από τις επιπλοκές της (αν αυτή δεν αντιμετωπιστεί) μπορεί να είναι, όπως η ουρολοίμωξη ή η νεφρική ανεπάρκεια.
Αυτό, πάντως, που σαφώς επηρεάζει η πάθηση είναι την ποιότητα ζωής του άνδρα: σε ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο προκαλεί περιορισμούς στην κοινωνική του ζωή, ανασφάλεια, άγχος, αμηχανία, αναστολή ερωτικής δραστηριότητας, κατάθλιψη.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΛΟΓΟΥ
Ο Ουρολόγος είναι ένας εκπαιδευμένος χειρουργός. Είναι ο ειδικός γιατρός που ασχολείται με τις παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος των ανδρών και των γυναικών και τις παθήσεις του ανδρικού γεννητικού συστήματος. Είναι ο γιατρός που θα διαγνώσει και θα εκτιμήσει οποιαδήποτε αλλαγή στην ούρηση, αφού ακόμα και μία μικρή καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης τις πρωϊνές μόνο ώρες , είναι ένδειξη υπερπλασίας του προστάτη.
Ο Ουρολόγος θα λάβει πρώτα απ’ όλα ένα λεπτομερές ιστορικό του άνδρα. Ο βασικός έλεγχος περιλαμβάνει την αξιολόγηση μιάς αιματολογικής εξέτασης που λέγεται PSA (ελληνικά: ειδικό προστατικό αντιγόνο) καθώς και εξέταση του προστάτη με ψηλάφηση (δακτυλική, από το ορθό). Συμπληρωματικά, πιθανόν να χρειαστεί ένα υπερηχογράφημα του ουροποιητικού, μία εξέταση ούρων και μία καταγραφή της δύναμης της ούρησης με ουροροομετρία. Στην περίπτωση της υπερπλασίας του προστάτη, σημαντική είναι και η αξιολόγηση των συμπτωμάτων από τον ίδιο τον άνδρα, με την χρήση ερωτηματολογίου (IPSS).
Η ουσία της εξέτασης είναι ο διαχωρισμός της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη από την υποψία για καρκίνο του προστάτη. Επιπλέον, αν ο άνδρας διαγνωστεί ότι πάσχει από υπερπλασία του προστάτη, ο Ουρολόγος προτείνει τον τρόπο αντιμετώπισης της νόσου. Η εξέταση του άνδρα από Ουρολόγο μετά την ηλικία των 50 ετών, συνιστάται να γίνεται μία φορά τον χρόνο.
ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ανάλογα με την βαρύτητα των συμπτωμάτων και την επίπτωσή τους στην ποιότητα ζωής του άνδρα, μπορεί να προταθεί:
(α) προσεκτική παρακολούθηση.
(β) φαρμακευτική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων: εδώ, συχνότερα χρησιμοποιούμενες ουσίες είναι οι α1-αποκλειστές (ουσίες που «χαλαρώνουν» τον αυχένα της ουροδόχου κύστης και ταυτόχρονα προκαλούν εντονότερη σύσπαση του μυός της κύστης στην ούρηση) και οι αναστολείς της 5α-αναγωγάσης που ελαττώνουν το μέγεθος του προστάτη. Κάποιες φορές συγχορηγούνται και τα δύο είδη φαρμάκων. Σημειώνεται ότι τα φάρμακα δεν λύνουν το πρόβλημα,απλά ελέγχουν τις εκδηλώσεις του. Αρκετά ευρεία χρήση έχουν και φυτικά εκχυλίσματα όπως το serenoa repens, σε περιπτώσεις ήπιων συμπτωμάτων.
(γ) ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι, όπως τα stents, οι υψηλής ενέργειας εστιασμένοι υπέρηχοι (HIFU) κλπ, έχουν, προς το παρόν περιορισμένη χρήση.
(δ) χειρουργική θεραπεία. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι η διουρηθρική εκτομή του προστάτη (TURP). Η παραλλαγή της μεθόδου με χρήση φυσιολογικού ορού προκαλεί εξάχνωση του προστάτη με πλάσμα και ονομάζεται TURis. Σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (π.χ. με σοβαρή στεφανιαία νόσο) χρησιμοποιείται η εξάχνωση του προστάτη με laser. Γενικά, οι τεχνικές που περιλαμβάνουν χρήση laser αναμένεται να αποτελέσουν κάποια στιγμή την βασική θεραπευτική επιλογή.
Διουρηθρική εκτομή του προστάτη
Για την επιλογή θεραπείας αξιολογείται και η γνώμη του ίδιου του άνδρα για την ποιότητα της ζωής του.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η υπερπλασία του προστάτη είναι μιά καλοήθης πάθηση των ανδρών μέσης και μεγάλης ηλικίας. Τα συμπτώματά της επηρεάζουν την ζωή του άνδρα και του περιβάλλοντός του. Η ετήσια επίσκεψη στον Ουρολόγο συνιστάται για την παρακολούθησή της και την έγκαιρη διάγνωση σοβαρότερων προβλημάτων που σχετίζονται με το ουροποιητικό και το γεννητικό σύστημα. Η υπερπλασία του προστάτη είναι αντιμετωπίσιμη.
Βλάχος Ανδρέας , χειρουργός ουρολόγος , ( από το 2014 ζει και εργάζεται στη Σαντορίνη )