ΟΡΙΣΜΟΣ:Η αϋπνία ορίζεται ως η δυσκολία της έναρξης του ύπνου , δυσκολία στο να διατηρήσουμε τον ύπνο μας χωρίς να ξυπνήσουμε ή να ξυπνάμε νωρίς το πρωί χωρίς να μπορούμε να κοιμηθούμε εύκολα ξανά.
Γενικά , οι άνθρωποι που πάσχουν από αϋπνία κοιμούνται λιγότερο η έχουν κακή ποιότητα ύπνου , παρά το ότι έχουν τη δυνατότητα να κοιμηθούν καλά .
Ο κακός ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία λειτουργίας κατά διάρκεια της ημέρας
Η αϋπνία δεν ορίζεται με βάση τις ώρες που κοιμάται κάποιος γιατί ο επαρκής ύπνος ποικίλλει από άτομο σε άτομο .
Επίσης η ανάγκη για ύπνο μειώνεται με την ηλικία
Η συμπτωματολογία της αϋπνίας περιλαμβάνει :
δυσκολία να κοιμηθούμε ή να παραμείνουμε κοιμισμένοι
εναλλαγές στο ωράριο : συνεχιζόμενες μέρες κακού ύπνου ακολουθούνται από ημέρα με καλό ύπνο
πρωινή κόπωση/υπνηλία
διαταραχές της μνήμης
κακή συγκέντρωση
ευερεθιστότητα
άγχος
κατάθλιψη
αυξημένα λάθη η ατυχήματα
μειωμένη ενέργεια η όρεξη για δραστηριότητα
αυξημένη ανησυχία για το γεγονός της διαταραχής του ύπνου
Για πολλούς , η αϋπνία επηρεάζει τις διαπροσωπικές σχέσεις , την επαγγελματική απόδοση και την καθημερινή λειτουργικότητα μας . Οι άνθρωποι που πάσχουν από αϋπνία έχουν μικρές διαφορές στη μνήμη και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν αϋπνία.
Όμως η ικανότητα είναι παρόμοια σε test για τη γενικότερη νοητική λειτουργία , την αντίληψη , την προσοχή και τη συνδυαστική σκέψη .
Οι πάσχοντες από αϋπνία εμφανίζουν και διαταραγμένη αίσθηση του ύπνου . Μπορεί να αισθάνονται ότι κοιμήθηκαν λιγότερο ή είναι πιο κουρασμένοι , ακόμη και όταν τα test έδειχναν ότι δεν ίσχυε κάτι τέτοιο .
Η διαταραγμένη αυτή αίσθηση του ύπνου μπορεί να σχετίζεται με ένα πρόβλημα στο σύστημα ύπνου - αφύπνισης του οργανισμού , το οποίο βοηθάει να αισθανόμαστε ξύπνιοι μετά από ύπνο και κουρασμένοι πριν πάμε να κοιμηθούμε .
Ένα σημαντικό επίσης θέμα , είναι η αυξανόμενη ανησυχία ότι δεν έχουμε αρκετό ύπνο κάτι το οποίο παρεμποδίζει ακόμη περισσότερο την έλευση του ύπνου . Καλό είναι να μη μπούμε στο φαύλο αυτό κύκλο και να καταλάβουμε ότι κοιμόμαστε περισσότερο από ότι νομίζουμε.
Τα είδη της αϋπνίας ανάλογα με τη διάρκεια της :
Αϋπνία μικρής διάρκειας : κρατάει λιγότερο από τρεις μήνες και συνήθως σχετίζεται με το στρες . Τα στρεσογόνα ερεθίσματα είναι συνήθως:
Αλλαγές στο περιβάλλον του ύπνου (θερμοκρασία ,φως , θορυβος )
απώλεια ενός αγαπημένου , διαζύγιο η απώλεια εργασίας
πρόσφατη νόσος , χειρουργείο η έναρξη πόνου
χρήση η απόσυρση από διεγερτικα (καφεΐνη)
συγκεκριμένα φάρμακα (θεοφυλλίνη , b-blockers ,στεροειδή , φάρμακα για θυροειδή και εισπνεόμενα για το άσθμα )
αλκοόλ
Παράνομες ουσιες ( κοκαινη , μεθαμφεταμίνη ).
Η μικρής διάρκειας αϋπνία συνήθως αποκαθίσταται όταν το στρεσογόνο ερέθισμα εξαφανιστεί.
Υπαρχουν και κάποια άλλα παραδείγματα όπως το jet lag και η εργασία σε βάρδιες .
Η μακράς διαρκείας αϋπνία (Χρόνια αϋπνία ). Αυτή κρατάει περισσότερο από τρεις μήνες και συμβαίνει τουλάχιστον τρία βράδια την εβδομάδα .Συνυπαρχει συχνά και με άλλες καταστάσεις όπως:
Διαταραχές ψυχικής υγείας :
κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή ( συμπεριλαμβανομένων των κρίσεων πανικού) και μετατραυματικη αγχώδης διαταραχή.
νοσήματα που προκαλούν δυσκολία στον ύπνο οπως αυτά που προκαλούν πόνο η δυσκολια αναπνοής .
νευρολογικές διαταραχές όπως Parkinson και Alzheimer.
άλλες διαταραχές ύπνου όπως σύνδρομο άπνοιας ύπνου , συνδρόμου ανησυχων ποδιών
Φάρμακα η χρήση παράνομων ουσιών.
η αϋπνία πάντως μπορεί να υπάρχει από μόνη της και σε λίγες περιπτώσεις είναι δυνατόν να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία η να εμφανίζεται σε μια οικογένεια .
Κωνσταντινοπουλος Παναγιώτης
Ειδικος Παθολόγος με εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη.
Οικονόμου Δημήτριος Ψυχίατρος
Πηγή : uptodate