Παθήσεις μαστού στους άνδρες.
Γυναικομαστία, θηλή μαραθωνοδρόμου, καρκίνος μαστού.
Γράφει: Αγγελική Δ. Αθανασίου, Χειρουργός Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Μαστολόγος. Γεν. Γραμμ. Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας.Όταν σκεφτόμαστε παθήσεις του μαστού, πρώτα έρχονται στο μυαλό οι γυναίκες.
Συνήθως, τα προβλήματα που εκδηλώνονται στους μαστούς των ανδρών δεν είναι σοβαρά.
Ωστόσο, επιβάλλεται η διερεύνηση τους διότι κάποτε πρόκειται για περιπτώσεις που χρειάζονται έγκαιρη αντιμετώπιση.
Γυναικομαστία ονομάζεται η αύξηση του μαζικού ιστού στους άνδρες.
Είναι μία καλοήθης κατάσταση που εμφανίζεται στο 30-50% των ανδρών και οφείλεται στην αυξημένη δραστηριότητα των οιστρογόνων έναντι των ανδρογόνων.
Μπορεί να αποτελεί τυχαίο εύρημα, να δημιουργηθεί σταδιακά ή να εμφανιστεί ξαφνικά με επώδυνη διόγκωση του ενός μαστού ή και των δύο.
Όταν, η αύξηση των μαστών προέρχεται από την διόγκωση του μαζικού αδένα, τότε πρόκειται για αληθή γυναικομαστία. Όταν όμως, η αύξηση των μαστών είναι αποτέλεσμα συσσώρευσης λίπους λόγω παχυσαρκίας, τότε πρόκειται για ψευδογυναικομαστία.
Η γυναικομαστία μπορεί να εμφανιστεί ως φυσιολογικό γεγονός ή ως παθολογικό.
Η γυναικομαστία ως φυσιολογικό γεγονός μπορεί να δημιουργηθεί σε τρεις διαφορετικές περιόδους στη ζωή ενός άνδρα:
Α. στην νεογνική ηλικία, που οφείλεται στην μεταφορά οιστρογόνων δια μέσου του πλακούντα από την μητέρα στο νεογνό. Η γυναικομαστία που είναι ιδιοπαθής ή αποτελεί ένα φυσιολογικό γεγονός συνήθως δεν χρειάζεται καμία θεραπεία.
Β. στην εφηβεία όπου φτάνει στο μέγιστο στην ηλικία των 13-14 ετών και σταδιακά υποχωρεί μέχρι τα 25. Η γυναικομαστία της εφηβείας υποστρέφει μόνη της και χρειάζεται αναμονή και υπομονή από τα νεαρά αγόρια. Πολλές φορές η γυναικομαστία της εφηβείας αναστατώνει τον ψυχισμό των νεαρών ανδρών, επηρεάζει τις συναναστροφές τους και ιδιαίτερα την σχέση τους με το άλλο φύλο και τότε οδηγούνται στο χειρουργείο για αφαίρεση του μαζικού αδένα με διατήρηση της θηλής ή για λιποαναρρόφηση με παραμονή του μαζικού αδένα.
Γ. στην ενήλικη ζωή στην ηλικία μεταξύ 50-80 ετών που οφείλεται συνήθως στα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Αίτια γυναικομαστίας
Έλλειψη τεστοστερόνης:Απουσία όρχεων, ανοχή στα ανδρογόνα, κληρονομικά σύνδρομα.
Ανεπάρκεια όρχεων ιογενούς αιτιολογίας.
Τραύμα.
Νεφρική ανεπάρκεια.
Αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων:
Συγγενής επινεφριδική υπερπλασία
Ερμαφροδιτισμός
Όγκοι επινεφριδίων
Όγκοι της υπόφυσης
Νεοπλάσματα που παράγουν χοριακή γοναδοτροπίνη όπως: όγκοι πνευμόνων, ηπάτωμα.
Όγκοι όρχεων. Κάθε άνδρας με πραγματική γυναικομαστία πρέπει να εξετάζεται στους όρχεις.
Κίρρωση ήπατος
Υπερθυρεοειδισμός
Παχυσαρκία.
Άγχος
Φάρμακα:
Σκευάσματα που περιέχουν οιστρογόνα ή έχουν οιστρογονική δράση όπως: φυτικά φάρμακα και κρέμες με φυτοοιστρογόνα, φαινυντοίνη, κλομιφαίνη, σιμετιδίνη (δίνεται για θεραπεία γαστρίτιδας, οισοφαγίτιδας και έλκους), διγοξίνη (καρδιοτονωτικό), φιναστερίδη και δουταστερίδη (δίνονται για θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη).
Σκευάσματα που αναστέλλουν την σύνθεση της τεστοστερόνης: μετρονιδαζόλη, κετοκοναζόλη (αντιμυκητιασικό), σπιρονολακτόνη (διουριτικό), χημειοθεραπευτικά, GNRH αγωνιστές.
Αντιρετροιοϊκά φάρμακα.
Αντιψυχωσικά, τρικυκλικά αντικαταθληπτικά, μετοκλοπραμίδη, διαζεπάμη, μεθυλντόπα.
Καρδιολογικά φάρμακα όπως: Διγοξίνη, αναστολείς διαύλων ασβεστίου, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης.
Ναρκωτικά όπως η ηρωίνη, η μαριχουάνα και οι αμφεταμίνες.
Αθλητές, αναβολικά, τεστοστερόνη, ανδρογόνα και ντόπινγκ.Η γυναικομαστία και η ατροφία των όρχεων εντάσσονται στους σοβαρούς κινδύνους του ντόπιγκ. Ο λόγος είναι διότι ένα μέρος των ανδρογόνων στον οργανισμό κατά το μεταβολισμό μετατρέπονται σε οιστρογόνα.Όσο περισσότερα ανδρογόνα υπάρχουν στο σώμα τόσο περισσότερα οιστρογόνα θα σχηματιστούν λόγω του μεταβολισμού. Αυξημένα οιστρογόνα στο αίμα ανδρών σημαίνει πρόκληση γυναικομαστίας.
Αλκοόλ.
Άλλες αιτίες:
Διαβήτης τύπου Ι.
Χρόνιες ασθένειες.
Βλάβες του νωτιαίου μυελού.
Ιδιοπαθής.
Διάγνωση της γυναικομαστίας
Γίνεται με την κλινική εξέταση και το ατομικό σας ιστορικό από ειδικό μαστολόγο. Θα πρέπει να υποβληθείτε σε μία σειρά από εξετάσεις ενδοκρινολογικές, νεφρικής λειτουργίας, ηπατικές καθώς και υπέρηχος όρχεων, μαστογραφία,υπέρηχο μαστών και πιθανόν σε βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA) ή κόπτουσα βελόνα (core biopsy). Η βιοψία θα επιβεβαιώσει την διάγνωση της γυναικομαστίας και θα αποκλείσει την πιθανότητα η γυναικομαστία να σχετίζεται με καρκίνο του μαστου.
Η γυναικομαστία που οφείλεται σε παθολογικά αίτια θεραπεύεται με την αντιμετώπιση της αιτίας που την προκάλεσε.
Θηλή μαραθωνοδρόμου ή άλλων δρομέων
Σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων όπως οι μαραθωνοδρόμοι, η τριβή των θηλών με το ύφασμα που καλύπτει τον κορμό του αθλητή μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς, ερυθρότητα, πόνο και αιμορραγία. Οι αθλητικές φανέλες που εφαρμόζουν στενά στο σώμα του δρομέα είναι αιτία φλεγμονής της θηλής. Οι καιρικές συνθήκες αυξημένης θερμοκρασίας και υγρασίας, επιδεινώνουν το πρόβλημα.Η επάλειψη των θηλών με λιπαντική ουσία και η χρήση μη εφαρμοστών και βαμβακερών αθλητικών ενδυμάτων, ώστε να επιτρέπουν τον αερισμό και να απομακρύνουν τον ιδρώτα, προστατεύουν από το πρόβλημα.
Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες
Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες είναι σπάνιος, εντούτοις παρουσιάζει αυξητική τάση. Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες είναι επικίνδυνος και μπορεί να προκαλέσει το θάνατο όπως και στις γυναίκες. Οι περισσότερες περιπτώσεις, εκδηλώνονται στις ηλικίες από 60 έως 70 ετών.
Η έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση του καρκίνου του μαστού στους άνδρες σώζει ζωές. Το ποσοστό επιβίωσης των ανδρών με καρκίνο του μαστού στα 5 χρόνια είναι περίπου 60%. Εάν η νόσος ανιχνευτεί έγκαιρα το ποσοστό αυτό ανέρχεται το 90%.
Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του μαστού στους άνδρες είναι:
Εμφάνιση ενός οζίδίου ή μάζας ή παραμόρφωση ιστών ή/και του δέρματος που εμφανίζεται συνήθως κοντά ή κάτω από τη θηλή.
Η θηλή δυνατόν να παρουσιάζει εξέλκωση.
Εκκρίσεις αιμορραγικές ή άλλες είναι σπάνιες.
Ορισμένες καταστάσεις δημιουργούν αυξημένο κίνδυνο προσβολής του ανδρός από καρκίνο του μαστού:
Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου με ύπαρξη του ογκογονιδίου BRCA2. Στις οικογένειες αυτές, οι γυναίκες που έχουν το ογκογονίδιο διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του μαστού. Οι άνδρες που φέρουν το εν λόγω γονίδιο διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο. Υπολογίζεται ότι 6% των ανδρών με το γονίδιο BRCA2 θα παρουσιάσουν τη νόσο πριν από την ηλικία των 70 ετών.
Η έκθεση σε ακτινοβολία.
Άτομα με Εβραϊκή καταγωγή.
Οι μέθοδοι αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού στους άνδρες είναι παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιούνται στις γυναίκες. Για τη διάγνωση, η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα ακολουθούνται από βιοψία.
Η χειρουργική επέμβαση με μαστεκτομή, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία είναι θεραπευτικά όπλα που χρησιμοποιούνται. Επίσης η αντι-οιστρογονική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Στους άνδρες οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού έχουν υποδοχείς για τα οιστρογόνα και έτσι η αντι-οιστρογονική θεραπεία να βοηθά.
Συνοπτικά βλέπουμε ότι υπάρχουν διάφορα προβλήματα που μπορούν να επηρεάζουν τους μαστούς των ανδρών. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει κάτι το ανησυχητικό. Όμως όταν πρόκειται για πραγματική γυναικομαστία, ιδιαίτερα σε ενήλικες άνδρες χρειάζεται διερεύνηση, από ειδικό μαστολόγο.